Temporomandibular eklem (çene eklemi) nedir? TME bozukluğunun semptomları (belirtileri) nelerdir?

Temporomandibular eklem (çene eklemi) çene eklemini kafa kaidesine bağlayan kayan bir menteşe gibi işlev gören eklemdir. Her iki tarafta iki adet çene eklemi mevcuttur. TME bozuklukları eklem bölgesinde ve eklemi kontrol eden kaslarda ağrıya sebep olabilir. Alt çenede ağrı ya da duyarlılık, tek ya da her iki eklem bölgesinde ağrı, kulak çevresinde ve iç bölgesinde ağrı, kulakta çınlama (tinnitus), çiğnemede zorluk ya da çiğnerken oluşan ağrı, yüz bölgesinde gezici ağrı, yaygın diş ağrıları, çene ekleminde kilitlenme ve ağız açmada ya da kapamada zorluk gibi bulguları vardır. TME bozukluklarında ağız açmada ve çiğnemede kliking ya da krepitasyon sesi eşlik edebilir. Eğer kliking ile ilişkili ağrı ya da ağız açmada kısıtlılık yok ise, TME bozukluğu için tedaviye gerek yoktur.

TME bozuklukları neden oluşur?

TME bozukluğunun kesin sebebini belirlemek genellikle zordur. Ağrının kaynağı genetik faktörlerle birlikte TME düzensizliğine sebep olan bazı bağ doku hastalıkları değişik tipteki artritler ya da çene ekleminde yaralanma yani travma gibi birçok sebebin kombinasyonu olabilir. TME ağrısı olan bazı kişilerde sebep uzun süreli diş sıkma ve gıcırdatma (bruksizm) iken diş sıkan ya da gıcırdatan bazı hasta grubunda eklem ağrısı gelişmemektedir.

TME bozuklukları tedavi edilmeli midir? Edilmeli ise tedavi aşamaları nelerdir?

Birçok vakada TME bozukluğa bağlı ağrı ve rahatsızlık hissi geçicidir ya da sadece kliking sesi duyulmaktadır. Bu sebeple hekim takibinde hasta otonom kontrolü ya da girişimsel olmayan tedaviler ile iyileşebilir. Girişimsel olmayan tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda ise girişimsel tedaviler son basamak tedavileri oluşturur.

Bu tedavilerden konservatif olanlar ilk aşamada uygulanır. Nemli sıcak ya da soğuk uygulama, yumuşak diyet, analjezik ve antiinflamatuar ilaçların kullanımı, gece plağı ya da splint takılması, aşırı eklem hareketlerinden kaçınma, uygun okluzyonu sağlama adına gereken diş tedavilerinin gerçekleştirilmesi gibi tedaviler girişimsel olmayan konservatif tedavilerdir. Bu konservatif tedaviler tek başına ya da bunların kombinasyonu şeklinde önerilebilir.

Tetik nokta enjeksiyonları, botoks uygulanması gibi diğer tedaviler ise konservatif tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda kombine edilebilir.

TME eklem cerrahisi ise, bütün bu tedavilerin uygulanmasının sonuçsuz kaldığı, ilgili bölgedeki aşırı ağrının kalıcı olduğu durumlarda düşünülebilir. TME cerrahisinde artrosentez, artroskopi ve açık eklem cerrahisi uygulamaları mevcuttur. Uygulanacak cerrahinin tipi TME belirtilerine ve problemlemin kompleksitesine göre değişir.